Αν κάνουμε μια μικρή έρευνα, θα διαπιστώσουμε πως ένα μεγάλο μέρος των ανθρώπων παρατηρεί ότι, η τριχόπτωση τους επισκέπτεται κάθε χρόνο μαζί με τα πρωτοβρόχια, όταν το φθινόπωρο κάνει τα πρώτα του «βήματα». Πράγματι, τους φθινοπωρινούς μήνες παρατηρείται μια αυξημένη απώλεια μαλλιών, η οποία ξεπερνάει τα φυσιολογικά επίπεδα της πτώσης - κατά μέσο όρο 100 τρίχες ημερησίως, τρίχες στο μαξιλάρι, μαλλιά που χάνουν τον όγκο τους, βούρτσες που «γεμίζουν» ανησυχητικά γρήγορα. Τη συγκεκριμένη εποχή ο ρυθμός που πέφτουν οι τρίχες μεγαλώνει έντονα και το φαινόμενο μπορεί να διαρκέσει έως και δύο μήνες.
Η επιστημονική σκοπιά: η εξελικτική προσέγγιση
Σε μια μελέτη2 που δημοσιεύθηκε πριν κάποια χρόνια στο περιοδικό Dermatology, οι επιστήμονες κατέθεσαν πολύ ενδιαφέροντα συμπεράσματα που σχημάτισαν μια βιο-εξελικτική θεωρία γύρω από το θέμα της τριχόπτωσης το φθινόπωρο. Έπειτα από πολυετή παρακολούθηση περισσότερων από 800 υγιών γυναικών, από μικρά κορίτσια έως μεσήλικες, διαπίστωσαν πως οι γυναίκες, όντως, έχαναν περισσότερα μαλλιά κατά τη διάρκεια του φθινοπώρου. Η θεωρία τους βασίζεται στον κύκλο της φυσικής ανάπτυξης των μαλλιών. Τα κύτταρα της τρίχας είναι τα δεύτερα σε ταχύτητα ανάπτυξης κύτταρα στο σώμα, έπειτα από αυτά του μυελού των οστών. Μια ανθρώπινη τρίχα ζει δύο με έξι χρόνια. Στο κεφάλι μας το 90% των μαλλιών μας βρίσκεται σε ανάπτυξη, όσο το υπόλοιπο 10% είναι σε κατάσταση ηρεμίας, γνωστό ως τελογενές στάδιο, που διαρκεί για δύο έως έξι μήνες πριν τελικά η τρίχα πέσει. Μετά την πτώση, ο θύλακας της τρίχας παραμένει για τρεις μήνες ανενεργός, μέχρι να ξεκινήσει ξανά η διαδικασία και να αρχίσει ένας νέος κύκλος ζωής. Οι Σουηδοί ερευνητές διαπίστωσαν ότι, οι περισσότερες γυναίκες είχαν το υψηλότερο ποσοστό μαλλιών σε τελογενές στάδιο τον Ιούλιο. Περίπου 100 μέρες μετά (γύρω στον Οκτώβρη) το στάδιο αυτό ολοκληρωνόταν και γι’ αυτό έπεφταν τα μαλλιά τους. Αυτός ο χρονικός προγραμματισμός θεωρείται από τους επιστήμονες ότι έχει εξελικτικό χαρακτήρα και προκύπτει από το γεγονός ότι, το ίδιο το σώμα κρατάει την τρίχα σε ανάπαυση το καλοκαίρι, δεν της «επιτρέπει» δηλαδή να πέσει και με αυτόν τον τρόπο προφυλάσσει το κεφάλι από τις ακτίνες του ήλιου. Μετά τις 100 περίπου μέρες που η τρίχα λειτουργεί ως ασπίδα προστασίας από τον έντονο καλοκαιρινό ήλιο, πέφτει.
Εποχικότητα ή σύμπτωση;
Εκτός της πολύ ενδιαφέρουσας εξελικτικής θεωρίας, υπάρχει και μια σειρά συμπτώσεων που προκύπτουν τους φθινοπωρινούς μήνες. Είναι γεγονός ότι, εκείνη την εποχή λαμβάνουν χώρα διάφορα φαινόμενα που συντελούν στην αύξηση της τριχόπτωσης. Πολύ σημαντικός παράγοντας είναι η αλλαγή του τρόπου ζωής και διατροφής, με την απώλεια των κιλών του καλοκαιριού να είναι προτεραιότητα στην ατζέντα μας. Αυτομάτως, η στέρηση ορισμένων βασικών πολύτιμων συστατικών που προκύπτει από την, συχνά, λανθασμένη από άποψη ποιότητας και ποικιλίας ακολουθούμενη δίαιτα, προκαλεί αποδυνάμωση της τρίχας και άρα πτώση της σε μεγαλύτερο βαθμό. Τότε συνήθως αρχίζουμε να ψάχνουμε παθογενείς αιτίες και απάντηση σε ιατρικές εξετάσεις. Η αναζήτηση ιατρικής διάγνωσης είναι σαφώς μια σωστή αρχή για να μελετήσουμε το πρόβλημα της τριχόπτωσης, αλλά καλό είναι να έχουμε υπόψιν πως, η διατροφή και ο τρόπος ζωής είναι ζωτικής σημασίας για ό,τι συμβαίνει στο σώμα μας.
Παράλληλα, η ψυχολογία μας παίζει, όπως πάντα, πολύ σημαντικό ρόλο. Το άγχος, που αποτελεί αιτία για πολλά ψυχοσωματικά προβλήματα που προκύπτουν στην καθημερινότητά μας, συμβάλλει και στην τριχόπτωση, η οποία μας ταλαιπωρεί τους φθινοπωρινούς μήνες. Το στρες και η ανησυχία μας για τις υποχρεώσεις της καθημερινότητας αυξάνονται όταν επιστρέψουμε από τις καλοκαιρινές διακοπές και η νέα σεζόν κάνει το δυναμικό της άνοιγμα, με αποτέλεσμα η ταυτόχρονη αύξηση της απώλειας μαλλιών, να καθιστά την τριχόπτωση ένα εποχικό φαινόμενο. Ο Σεπτέμβριος είναι ένας μήνας ανάληψης καθηκόντων, επιστροφής στις υποχρεώσεις και εκκίνηση της «σχολικής» χρονιάς με ό,τι αυτή προϋποθέτει, καταστάσεις που συμβάλλουν στην αποδυνάμωση της τρίχας και την απώλεια των μαλλιών σε άντρες και γυναίκες.
Ποια είναι η λύση;
Σκύβοντας πάνω στις αιτίες, βρίσκουμε και τις σαφείς λύσεις τους. Η αλλαγή του τρόπου ζωής με την ισορροπημένη διατροφή να γίνεται πρωταρχικός στόχος όλο το χρόνο, είναι μια σοφή επιλογή που βοηθά στην απόκτηση και διατήρηση γερών μαλλιών γεμάτα υγεία. Χρειάζεται αύξηση των βιταμινών και του σιδήρου στη διατροφή, ενώ τα μικρά και συχνά γεύματα που μας χαρίζουν σταθερή πρόσληψη των απαραίτητων θρεπτικών συστατικών καθ’ όλη τη διάρκεια της ημέρας, είναι απαραίτητη προϋπόθεση για ένα οργανισμό, που δεν θα επιτρέψει απότομη αύξηση της απώλειας των μαλλιών. Κινούμενοι προς αυτό το στόχο, χρήσιμο είναι να εντάξουμε και ένα σωστό συμπλήρωμα διατροφής που θα περιέχει απαραίτητα διατροφικά στοιχεία για τη βιοσύνθεση του κολλαγόνου και της κερατίνης, όπως οργανικό θείο (MSM), βιταμίνη C, L-προλίνη, L-λυσίνη, κόκκινο άλγος, κιτρικό ψευδάργυρο και χαλκό. Μια τέτοια καθημερινή ενίσχυση χαρίζει δύναμη και υγεία στην τρίχα και βοηθάει τα μαλλιά να ξαναβρούν τον όγκο και τη λάμψη τους. Όσον αφορά το άγχος, είναι σημαντικό να ανακαλύψουμε τις αιτίες που μας το προκαλούν και να φροντίσουμε να διαχειριστούμε τις καταστάσεις της κάθε μέρας με τον καλύτερο δυνατό τρόπο.
